(Bu yazı GENÇ İVEK SAĞLIK BİLİM VE TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ’nin 7. sayısında yayımlanmıştır.)
BÜŞRA YUSUFOĞLU
Yıldız Teknik Üniversitesi
Biyokimya Bölümü – PhD Öğrencisi
İnsan muhayyilesi hudut tanımaz.
1950 yılında ilk yapay zekâ ifadesi kullanıldıktan sonra, 1965 yılında Herbert A. Simon tarafından “Makineler, bir insanın yapabildiği her şeyi 20 yıl içinde yapabilecek.” denmiştir. Yapay zekâ ile ilgili, belirli zaman aralıklarıyla farklı tahminlerde bulunuldu. Ama her zaman temel soru, “Yapay zekâ bir gün insan zekâsını geçebilecek mi?” oldu. Bu endişeye en iyi karşılık, 1980 yılları itibariyle bilgisayar yazılımları, güçlü satranç oyuncularını yenebilir hale geldiğinde verilmiştir.
Deep Blue mu? Garry Kasparov mu? IBM Watson mı?
İlk kez 1997 yılında Deep Blue, dünyanın en iyi satranç oyuncusu Garry Kasparov’u yendi. Bu olayla beraber bilgisayar “super human” seviyesine ulaştı. Sonuç, insan üretimi olan bir makine, onu üreten kişiye çaresiz olduğunu göstermiştir. Daha sonra, 2011 yılında düzenlenen 3 yarışmacının olduğu bir yarışmada 2 ünlü şampiyon ve IBM Watson vardı, yarışmayı “süper human” olarak IBM Watson kazandı. Bu ve benzeri oyunlar artık, yapay zekâ nın insan zekâsını aştığını göstermiştir. Bizler her ne kadar yapay zekâ denildiğinde bir robot olduğunu düşünüyor olsak da, aslında dijital çağda kullandığımız birçok şey yapay zekâ ürünüdür.
Uber neden kaza yaptı?
2018 yılında, Uber; ABD’nin Tempe, Phoenix, Pittsburgh kentleri ve Kanada’nın Toronto kentinde sürücüsüz taksileri test ediyordu. Bu sırada, Arizona eyaletinde, sürücüsüz bir otomobil ilk kez bir yayanın ölümüne yol açtı. Uber’e ait aracın karıştığı kazanın ardından şirket tüm sürücüsüz araç testlerini durdurduğunu açıkladı. Burada sorun, yapay zekâ nın insanı iki eli, iki kolu olan bir cisim olarak kaydedilmesinden kaynaklanıyordu, çünkü kaza sonucu hayatını kaybeden yaya bisiklet sürücüsüydü.
Endüstriyel olarak birçok kullanımı olan yapay zekâ aslında, turizm, sağlık, eğitim ve eğlence gibi bir çok alana yeni bir trend katmıştır.
Bu kapsamda bazı yapay zekâ örneklerini sizin için derledim:
- Yapay zekâ sayesinde, isterseniz The Mask filminde Jim Carry yerine Kemal Sunal`ı görebilirsiniz.
- Bir anne arttırılmış gerçeklik (AR) sayesinde, sanal gerçeklik gözlüğü takarak ağır bir hastalığı olan kızını kaybettikten sonra onunla buluşmasını sağlayabilirsiniz.
- Yıllarca yatağa bağımlı bir hayat yaşamak zorunda kalmış veya hastanelerde uzun süre geçirmek zorunda kalmış kişilere farklı ortamlarda (ev, doğa) bulunma hissi verebilirsiniz.
- Aşı veya muayene yapılırken çocuklara sanal gerçeklik gözlüğü ile farklı bir ortam sunabilir veya çizgi film seyretme imkanı sunarak korkusunu minimize edebilirsiniz.
Neden Tıp Eğitiminde hologram kullanılmak isteniliyor?
Bunlar dışında, ülkemizde ve dünya da her yıl birçok insan tıbbi hatalar dolayısıyla hayatını kaybediyor, bunun sebebi tıp eğitiminin alınması sırasında yeterince tecrübe edilememesidir. Bu kapsamda İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi`nde geleceğin teknolojilerinden karma gerçeklik ile yapay zekâ desteği ile tıp fakültesi öğrencileri hologram hastalarını muayene ederek, interaktif bir şekilde doğru tanımayı sağlamaktadır.
Yapay Zekâ işimizi elimizden mi alıyor?
En son, antibiyotik direncine karşı mücadelede yapay zekâ da yerini aldı diye bir yazı okudum. Massachusetts Institute of Technology’den (MIT) araştırmacılar makine öğrenme algoritması kullanarak yeni ve güçlü bir antibiyotik bileşiği tanımladılar. Bu yeni bileşiğin, laboratuvar testlerinde, bilinen tüm antibiyotiklere dirençli bazı türler de dâhil olmak üzere, hastalığa neden olan pek çok bakteriyi öldürebildiğini raporlamışlardır.
İnsanlar, çok klişe haline gelmiş olsa da yapay zekâ işimizi elimizden mi alacak? şeklinde bu ve buna benzer sorular sormaya devam etmektedir. Ben bu endişelerin yersiz olduğunu düşünüyorum, katılmıyorum hatta yeni alanların, yeni mesleklerin oluşmasına yol açacağını düşünüyorum. Sizin bir şeyleri daha net anlamınızı sağlayan ve hayatınızı kolaylaştıran şey ne kadar kötü olabilir ki?
2. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-43463047
3. http://barisozcan.com/hazirlanin-yapay-zekâ -insan-zekâ sini-gecmek-uzere/
4. https://www.yesilscience.com/tr/
5. https://www.mhas.com.tr/hakkimizda/
6.https://bilimteknik.tubitak.gov.tr/makale/antibiyotik-direnciyle-yapay-zekâ -da-mucadele-ediyor