(Bu yazı GENÇ İVEK SAĞLIK BİLİM VE TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ’nin 7. sayısında yayımlanmıştır.)
İREM SULTAN İLÇİ
Yıldız Teknik Üniversitesi
Biyomühendislik Bölümü- Lisans Öğrencisi
Teknolojinin gelişmesi ile beraber birçok sektör gelişmeleri takip ederek hem üretici hem de kullanıcı adına faydalı ürünlerin hayatımızda yerini bulmasını kolaylaştırdı. Peki ya sağlık sektörü bu gelişmeleri yakalayabildi mi? Teknoloji devlerinin önderliğiyle sağlık alanında çeşitli cihazlar, ilaçlar, aşılar, prosedürler ve sistemler geliştirilmektedir. Teşhis, tedavi, izlem ve sağlık sistemlerinin iyileştirilmesine yönelik yapılan bu çalışmalardan bazıları küresel çapta yerini sağlamlaştırıyor.
Bu yazıda, Çin’in büyük teknoloji şirketlerinin ürünü olan WeChat ve Alipay’in, teknolojik gelişmeleri sağlık sistemine uyarladıkları çalışmalara genel bir bakış sağlanacaktır.
Uzman Kartı ile Doktor-Hasta Güveni
4.6M üyesiyle Çin Tıp Doktorları Birliği (CMDA) Çin’in en büyük tıp derneğidir. Ağustos 2019’da CMDA, üyelerine sürekli eğitim fırsatları ve doktorların kimlik bilgilerini içeren dijital “Uzman Kartı” sunan WeChat yerel uygulaması oluşturmak için Tencent ile bir ortaklık imzaladı. WeChat üzerinden veya QR kod ile aranabilen Uzman Kartları, hastalar açısından güven oluşumu için önemli olan doktora ait kimlik bilgilerini, uzmanlık alanlarını, yayınlarını ve diğer bilgilerini belirlemelerine olanak tanır.
Grup Yoluyla İlaç Alımında İndirim İmkânı
JD.com, WeChat Mini Programı aracılığıyla kullanıcılara toplu indirimlere erişmek ve ürün satın almak için gruplar oluşturmasına olanak tanımaktadır. JD.com’un sağlık birimi JD Health, bu Mini Programı belirli sağlık ürünleri için grup satın almak için kullanmaktadır. Örneğin, grup alımı yoluyla, tüketiciler popüler kilo kaybı ilacı olan orlistatı %13 indirim ile satın alabilmektedir.
Promosyonlu Sağlık Sigortası
Pekin merkezli Taikang Hayat Sigortası, yayınladığı promosyon sayesinde kullanıcıların WeChat Ödemeleri ile 1 Yuan ödeme yapması karşılığı, yaşa bağlı değişen değerlerde bir yıllık sağlık sigortası koruması almasını sağlamaktadır.1.000 Yuan ciddi hastalıklara karşı önemli bir miktar olmasa da, belirli mecralarda paylaşılan promosyon reklamı aracılığıyla, gönderiye tıklayıp 1 Yuan ödeyen kişi başına gönderi sahibi 1.000 Yuan (ya da yaşa bağlı olarak 300 Yuan) koruma kazanır. Sadece malign (kötü huylu) tümörleri kapsayan bu sigortanın koruma değerinin üst sınırı 10.000 Yuan’dır.
Yüz Tanıma Yoluyla Reçeteli İlaç Ödemesi
The Future Pharmacy yüz tanıma yoluyla ödeme yöntemi sayesinde, hastalar kimlik belgelerini getirmeyi unuttuğunda reçeteli ilaç ödemesini yapabilmektedir. Bir tüketicinin yüzünü cihazda doğrulaması ve hizmeti etkinleştirmek için kayıtlı Alipay telefon numarasını girmesi yeterlidir. Ayrıca The Future Pharmacy, Alipay veya devlet destekli sağlık sigortası ödemelerini de kabul etmektedir.
Ödeme ile Artan Sağlık Sigortası Kapsamı
Alipay, Taikang Sigorta ile ortak olarak ücretsiz bir sağlık sigortası hizmeti başlatmıştır. Yeni hizmet, 60 yaşın altındaki kullanıcıların Alipay Cüzdanlarıyla çevrimdışı olarak yaptıkları her ödemede belirli miktarda sigorta kapsamı almasına izin veriyor. Ödeme sayısı arttıkça, sigorta kapsamı üst sınırına ulaşana kadar bakiye birikmeye devam etmektedir. Kullanıcıların sigortalanmadan önce tıbbi muayeneye tabi tutulmasını gerektirmeyen bu kritik hastalık sigortası, bir yıllık süre boyunca kullanıcılar tarafından kullanılabilmektedir. Sigorta süresi boyunca, bir kullanıcıya sigorta poliçesinde belirtilen 25 ana hastalıktan herhangi birinin teşhisi konulursa, teşhisi hakkında bilgi doldurduğu ve bununla ilgili kanıt belgelerinin sisteme yüklediği sürece uygulama içi bir talepte bulunabilmekte ve hak talebi kabul edilirse kullanıcı ödemesini alabilmektedir.
Eve İlaç Siparişi
Ali-Health adlı uygulama ile kullanıcılar, doktorların yazdığı reçetelerin fotoğraflarını kullanıcıya en yakın olan eczanelere gönderir ve eczaneler tarafından kullanıcıya fiyatlar sunulur. Kullanıcı istediği eczaneyi seçip ödemeyi yaptıktan sonra teslimat sistemi ile ilaç eline ulaşır. Ayrıca kullanıcılar, ilaç hakkında ayrıntılı bilgi girmek için uygulamanın yazma ve konuşma işlevlerini kullanabilmektedir.
Sağlık Barkodu ile Karantina Takibi
Çin’de koronavirüs tedbirleri kapsamında uygulamadaki barkodla, bireylerin sağlık durumları da takibe alınıyor. Bilgiler, merkezi veri tabanına kaydediliyor. Alipay’e ait uygulamada, barkodlardaki üç renk bireylerin nasıl davranması gerektiğini belirlemek için kullanılmaktadır.
- Yeşil: Serbest dolaşım
- Sarı: Yalnızca mahalli dolaşım
- Kırmızı: Karantina
Teknoloji, sağlık ve sağlık hizmetlerinin küreselde dahi aynı kulvarda olmadığı şu dönemde, ülkemizdeki yerine baktığımızda sağlık ve teknolojinin ortak yeniliklere ne kadar aç olduğu ortadadır. Kamu-sanayi-üniversite iş birliği ile yenilik üretecek yeteneklerin gelişmesi, bilimin eğitimdeki asıl model olması sağlanıp sağlık ve teknoloji birlikteliği için eksik olan tecrübe-yaratıcılık gibi doğru kombinasyonların da oluşması sağlanacaktır. Bu alandaki yeniliklere öncü olacak ilgili kamu, kurum ve kuruluşları, özel sektör veya kişilerin insan sağlığına katacağı anlam ve ülkemize küresel çapta katacağı değer küçümsenemez boyuttadır.
Kaynaklar
- Fortuna Healing ve BKM, “Sağlık Ödemeleri Raporu- FinTech İstanbul.” https://fintechistanbul.org/2020/07/10/bkm-saglik-odemeleri-raporunu-yayimladi/, Web, 10.10. 2020.
- WeChat Digital Health China”, https://www.cbinsights.com/research/wechat-digital-health-china/, Web, 09.04.2020.
- WeChat’s latest viral hit in China: Health Insurance”, https://www.scmp.com/news/china-insider/article/1441962/wechats-latest-viral-hit-china-health-insurance, Web, 09.04.2020.
- Alipay Future Pharmacy”,https://technode.com/2018/05/25/alipay-future-pharmacy/, Web, 09.04.2020.
- Free Insırance Service Could Solidify Alipays Lead in the Payment Sector.”, https://technode.com/2017/05/17/free-insurance-service-could-solidify-alipays-lead-in-the-payments-sector/, Web, 09.04.2020.
- Alibaba affilities future hospitals can access Chinese Medical Data”, https://technode.com/2015/04/24/alibaba-affiliates-future-hospitals-can-access-chinese-medical-data/, Web, 09.04.2020.
- Weili TANG,”Practice and application of Alipay service in hospital”,China Medical Equipment , 2016;13(7):37-40.
- Alibaba launches healthcare app for prescription purchases”, https://technode.com/2014/12/04/alibaba-launches-healthcare-app-for-prescription-purchases/, Web, 09.04.2020.
- Koronavirüs: Cep telefonları üzerinden takip salgınla mücadelede başarılı bir yöntem mi? – BBC News Türkçe.”, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52106853, Web, 09.10.2020.