Dr. Mahmut TOKAÇ
TBMM’nin 2 Ocak 2014 tarihli oturumunda kabul edilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 18 Ocak 2014 tarihli ve 28886 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kamuoyunda kısaca “Torba Kanun” diye adlandırılan 6514 sayılı Kanun’un 30-36. maddeleri ilaç ve eczacılığa ilişkin hükümler içermektedir. Bunlardan 35 ve 36. maddeler 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’da değişikliklere ilişkin olup doğrudan serbest eczacıları ilgilenmektedir.
35. madde ile 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına “Eczaneler için ayrıca başka herhangi bir kurum veya kuruluştan kayıt veya onay belgesi aranmaz.” cümlesi eklenmiş ve böylece serbest eczanelerde gıda takviyesi satmak için Tarım Bakanlığı’na kayıt olma zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır. Tarım Bakanlığı’nın kayıt zorunluluğu getiren Yönetmeliği, serbest eczaneler açısından hükümsüz kalmıştır.
Yine aynı maddenin beşinci fıkrasının “Eczacılara, meslekte geçirilen toplam yıl sayısı ile eczacının hizmet puanı çarpımı sonucu tespit edilen yerleştirme puanı verilir.” şeklindeki son cümlesindeki “çarpımı sonucu” ibaresi “toplamı sonucu” şeklinde değiştirilmiştir.
Aslında bu hususun yanlış olduğunu ve mutlaka bugün yapıldığı şekilde değiştirilmesi gerektiğini 2012 yılında 6197 sayılı Kanun’da değişiklik gündeme geldiğinde ısrarla belirtmiştim.
16 Nisan 2012 tarihinde bu köşemde kaleme aldığım “TBMM’ye Sunulan 6197 Değişiklik Teklifinin Değerlendirilmesi” başlıklı yazımda Teklif’te yer alan ve yukarıda yazıldığı gibi aynen kanunlaşan ibareyle ilgili olarak “Bu cümle anlaşılamamıştır. Zaten hizmet puanı hesaplanırken hizmet yılı ile ilçe katsayısı çarpılarak bulunduğu için tekrar toplam yılla çarpılması mükerrerlik demek olup anlamsızdır. Farklı ilçelerde çalışılmış ve katsayıları da farklı ise her bir ilçedeki hizmet puanları toplanarak yerleştirme puanı oluşturulur. Bu husus komisyonda düzeltilmelidir.” şeklinde yorum yapmıştım. (http://www.ivek.org.tr/tbmmye-sunulan-6197-degisiklik-teklifinin-degerlendirilmesi-31yy.htm)
Buna rağmen TEB’in Teklif’te herhangi bir değişiklik yapılmaması yolunda ısrarlı tutumu dolayısıyla Alt Komisyonda madde aynen kabul edilmişti. Bunun üzerine 30 Nisan 2012 tarihinde kaleme aldığım “Alt Komisyondan Geçen 6197 Değişiklik Teklifi Hakkında Düşünceler” başlıklı ikinci yazımda yine aynı hususa vurgu yapmış ve bu hükmün TBMM’de mutlaka düzeltilmesi gerektiğini belirtmiştim. (http://www.ivek.org.tr/alt-komisyondan-gecen-6197-degisiklik-teklifi-hakkinda-dusunceler-35yy.htm)
Bu yanlışlık ne yazık ki 2012 yılının Kasım sonuna kadar çıkartılması gereken uygulamaya ilişkin yönetmeliğin bir yıldan fazla bir zamandır çıkartılamamasının müsebbibiydi ve nihayet bu durum ortadan geç de olsa kaldırılmış oldu.
36. madde ile eskisinde “Reçete mukabilinde verilmesi meşrut olan ilaçların reçetesiz verilmesi ve zehirli ve müessir maddelerin eczanelerde toptan satılması yasaktır.” şeklinde olan 24. madde “Eczanelerden zehirli ve müessir maddeler ile ilaçların toptan satışı yapılamaz ve eczaneler ihalelere giremez. Eczaneler arası ilaç takası, toptan satış sayılmaz; ilaçların satışı, alındığı ecza deposuna veya mücbir sebep hâlinde diğer depolara iadesi, eczaneler arasındaki takası, miadı geçmiş ya da bozulmuş olanlarının imhası işlemlerinde ilaç takip sistemine bildirim yapılması zorunludur. İlaçların internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortamda satışı yapılamaz. Eczane eczacıları ve eczaneler adına internet sitesi açılamaz.
Eczacılar, kendilerine reçete gönderilmesine yönelik olarak her ne şekilde olursa olsun, kurumlar, hekimler, diğer sağlık kurum ve kuruluşları veya üçüncü şahıslar ile açık veya gizli iş birliği yapamaz, simsar, kurye elemanı ve benzeri yönlendirici personel bulunduramaz, reçete toplama veya yönlendirme yapamaz, bu yollarla gelen reçeteleri kabul edemez. Bu fiillerin tespiti hâlinde eczacı ile aracı kişi veya kuruluşa beş bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Fiillerin tekrarı hâlinde verilecek idari para cezası, daha önce verilen cezanın iki katı olarak uygulanır.” olarak değiştirilmiştir.
Bu değişiklikler serbest eczacılar için ne anlama gelmektedir? Kısaca maddeler halinde izah edelim:
1- Eczanelerden reçetesiz ilaç satışını yasaklayan hüküm kaldırılmıştır.
(Yanlışlıkla mı yapılmıştır bilemiyorum ama bu yasak tüm gelişmiş ülkelerde mevcuttur ve doğru olan yasak olmasıdır. Bunu ayrı bir yazıda ele alacağım.)
2- Toptan satış yasağı aynen kalırken eczanelerin ihalelere giremeyecekleri hükmü ilave edilmiştir.
3- Eczaneler arası takasın toptan satış sayılmayacağı hükme bağlanarak takasın engellenmemesi sağlanmıştır.
(Önceki taslakta yer almayan bu ibarenin maddeye eklenmesi için İVEK olarak verdiğimiz katkıyı burada zikretmemiz gerekiyor. Ecz. Mücahit Yinanç ve Ecz. Kamil Güdük’le birlikte Ankara’ya gidip görüşmeler yaptığımız ve bu hususta bize destek veren başta Malatya Milletvekili Ecz. Öznur Çalık olmak üzere TİTCK Başkanı Dr. Saim Kerman’a ve TEB Genel Sekreteri Ecz. Harun Kızılay’a teşekkürü borç biliyoruz.)
4- İnternetten ilaç satışı yasaklanmıştır.
5- Eczane veya eczacı adına internet sitesi açılması da yasaklanmıştır.
(Bu konuda tüm ısrarlarımıza rağmen hüküm yasaya konuldu. Bence gereksiz bir hükümdü. Zaten internetten ilaç satışının yasak olduğu ortamda internet sitesinin yasaklanmasının anlamsız olduğunu düşünüyorum.)
6- Reçete toplamaya yönelik işbirliği, simsar, kurye gibi uygulamalar yasaklanmıştır.
Diğer maddelere ilişkin görüşlerimizi başka yazımızda ele almak üzere yeni değişikliklerin hayırlı olmasını dilerim.